مدالیته و ساب‌ مدالیته در ان ال پی

یکی از مباحث بسیار جذاب و کاربردی در NLP دستکاری ذهن و مغز و تغییر ساختار تمامی تجربیات درونی ما می‌باشد. در این مقاله با عناصر اصلی تمامی تجربیات زندگی که به عنوان مدالیته و ساب مدالیته در ان ال پی شناخته می‌شوند به طور کامل آشنا می‌شوید و تکنیک فوق‌العاده عالی ساب مدالیته را نیز یاد خواهید گرفت. اگر با ان ال پی آشنایی ندارید می‌توانید از مقاله NLP چیست شروع کنید.

 مدالیته و ساب مدالیته‌ در ان ال پی

یکی از مباحث بسیار مهم و کاربردی در ان ال پی مدالیته و ساب مدالیته می‌باشد. در ابتدا از شما می‌خواهم به یکی از خاطرات بسیار خوب خود که در گذشته برای شما اتفاق افتاده فکر کنید و ببینید آیا آن را به خاطر می‌آورید و هنگام به یادآوردن آن خاطره خوب چه احساسی دارید. قطعاً به‌محض فکر کردن به آن خاطره یا اتفاق خوب احساسات همان لحظه در شما زنده می‌شود و ممکن است لبخند بر لبان شما بنشیند یا حتی ممکن است در مورد یک خاطره نامطلوب نیز همین تجربه را داشته باشید.

باکمی دقت متوجه می‌شوید خاطرات و اتفاقاتی که با شدت و کیفیت بیشتری آن‌ها را در گذشته تجربه کرده‌اید و برای شما پررنگ‌تر هستند در ذهن و حافظه شما ماندگارترند. چه عاملی باعث می‌شود یک شرایط بسیار لذت‌بخش یا یک شرایط ناخوشایند در ما اثر بیشتری بگذارد و باعث شود ما ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها و حتی سال‌های زیادی آن خاطره و اتفاق را به یاد داشته باشیم و هر بار بافکر کردن دوباره به آن تمامی واکنش‌ها و احساسات آن لحظه را تجربه کنیم. عامل اصلی که ما تمامی تفکرات و احساسات و محصولات آن‌ها که باورها و ارزش‌های ما هستند را می‌سازیم و تمامی اتفاقات را با شدت و کیفیت‌های مختلف در ذهن و مغز خود ذخیره می‌کنیم مدالیته ‌ها و ساب مدالیته ها می‌باشند.

مدالیته یا کیفیت‌های اصلی

ان ال پی به‌عنوان علم و دانش تغییر برنامه‌های ذهنی که همان باورها و ارزش‌ها و تمامی عناصر مرتبط با آن می‌باشد شناخته می‌شود و به این می‌پردازد که برنامه‌های ذهنی و مغزی ما چگونه شکل می‌گیرند و چطور ما قادریم این برنامه‌ها را شناسایی یا تغییر دهیم. برای تمامی این فرایندها نیاز داریم بدانیم این برنامه‌ها چطور به وجود می‌آیند و نقش مدالیته و ساب مدالیته در شکل‌گیری تجربیات ذهنی ما چیست. شما در نظر بگیرید یک روز بهاری زیبا صبحدم به تماشای طلوع خورشید می‌نشینید و از آن فضا لذت می‌برید. شما چطور تمامی اتفاقات آن لحظه را درک می‌کنید و به آن‌ها واکنش نشان می‌دهید. آیا بدون دیدن رنگ خورشید و احساس گرمای آن و شنیدن صدای پرندگان و بوی گل‌های بهاری که با نسیم ملایمی به مشام شما می‌رسند قادرید آن شرایط و اتفاقات لذت‌بخشی که در آن لحظه می‌افتد را درک و تجربه کنید؟

تجربه تمامی این‌ها به علت گرفتن اطلاعات و ورودی‌هایی می‌باشد که شما با حواس پنج‌گانه خود از لحظه طلوع خورشید دریافت کرده‌اید. یکی از راه‌های ساختن تجربیات و برنامه‌های ذهنی دریافت اطلاعات از طریق حواس پنج‌گانه می‌باشد که شامل دیدن، شنیدن، حس کردن، بوییدن و چشیدن هستند. ما زمانی که یک پدیده را می‌بینیم تصویری از آن خلق می‌کنیم و با حواس شنیداری صداها و با حس کردن احساسات را در خود می‌سازیم و با بو کردن و چشیدن یک‌چیز بو و مزه را در آن را درک می‌کنیم درنتیجه ما بر اساس هر حواس خود یک کیفیت را خلق می‌کنیم که در ان ال پی به اجزایی که در ذهن و مغز ما بر اساس حواس پنج‌گانه تولید می‌شوند که شامل تصویر، صدا، حس، بو و مزه می‌باشند، مدالیته یا کیفیت‌های اصلی گفته می‌شود.

ساب مدالیته یا کیفیت‌های فرعی

مثال طلوع خورشید را به یاد بیاورید. شما با حواس پنج‌گانه و مدالیته‌ها که در قسمت قبل گفته شد لحظه طلوع خورشید و اتفاقات آن را درک می‌کردید و سؤال مهمی که مطرح می‌شود این هست که شما از کجا متوجه می‌شوید رنگ و دمای نور خورشید چقدر است یا اینکه نسیمی که می‌وزد چقدر خنک است. آیا بدون گرمی و رنگ طلایی زیبای خورشید و خنکی نسیم صبحگاهی تجربه آن شرایط بازهم برای شما مطلوب بود. قطعاً بودن تمامی این اجزا به آن تجربه روح و بعد جدیدی می‌بخشد به‌طوری‌که درک ما از این شرایط و ساختن یک تجربه از آن بر اساس این اجزا و جزئیات اتفاق می‌افتد.

به معنای واضح‌تر ما تصویری از خورشید داریم و این رنگ خورشید می‌باشد که به این تصویر جان می‌بخشد و باعث متمایز شدن آن از دیگر پدیده‌ها می‌شود یا ما نسیم را احساس می‌کنیم و این احساس خوبی که ما در هنگام وزش نسیم حس می‌کنیم از خنک بودن دمای آن نسیم می‌باشد و این تندی و نرمی بوی گل‌های بهاری است که ما را به وجه می‌آورد. از این مثال نتیجه می‌گیریم که فقط تصاویر، صداها، حس‌ها، بوها و مزه‌ها نیستند که باعث درک ما از یک اتفاق و ساختن تجربه می‌شوند بلکه عناصر مهمی که زیرمجموعه این پنج کیفیت اصلی و مدالیته هستند نیز نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری تجربیات ذهنی و مغزی ما دارند.

در ان ال پی به عناصر و اجزایی که زیرمجموعه مدالیته ها و کیفیت‌های اصلی هستند ساب مدالیته و کیفیت‌های فرعی گفته می‌شود که ما برای هر مدالیته که شامل تصویر، صدا، حس، بو و مزه می‌باشد چندین ساب مدالیته داریم مانند اینکه تصویر خورشید به‌عنوان یک مدالیته شناخته می‌شود و رنگ‌های موجود در این تصویر به‌عنوان ساب مدالیته شناخته می‌شود یا صدای پرندگان به‌عنوان یک مدالیته و نوع صدا، بلندی و کوتاهی صدای پرندگان و … جزئی از ساب مدالیته های این خاطره محسوب می‌شوند که در جدول زیر تمامی مدالیته ها با تعدادی از ساب مدالیته هایشان بیان‌شده‌اند.

مدالیته ها و ساب مدالیته ها عناصر اصلی خلق تمامی تجربیات ذهنی و مغزی ما می‌باشند. همه محصولات و فرایندهای ذهنی و مغزی مانند باورها، ارزش‌ها و … که از ترکیب اندیشه‌ها و احساسات ما شکل‌گرفته‌اند از مدالیته و ساب مدالیته ساخته‌شده‌اند و ساختار اصلی تجربیات ذهنی و کیفیت آن‌ها را این دو تعیین می‌کنند و علت این‌که تمامی خاطرات ما که حتی ممکن است در زمان‌های دوری از گذشته اتفاق افتاده‌اند و آن‌ها را به خاطر داریم شدت و کیفیت ساب مدالیته‌های می‌باشد که ما در آن لحظه در آن خاطره تجربه کرده‌ایم؛ و تمامی فرایندهای زندگی ما را شدت و کیفیت این ساب مدالیته ها خلق می‌کنند. برای درک بهتر این موضوع می‌توانید تمرینی را انجام دهید.

یکی از خاطرات بسیار لذت‌بخشی که تجربه کرده‌اید را انتخاب کنید و آن خاطره را به یاد بیاورید. دقت کنید ببینید چه تصویری از آن در ذهن خود دارید و ببینید آیا آن تصویر رنگی است یا سیاه‌وسفید، اگر رنگی هست آن را سیاه‌وسفید کنید و اگر سیاه‌وسفید است آن را رنگی کنید و ببینید احساس شما نسبت به آن چطور است و چه تغییری می‌کند یا اینکه ببینید آن خاطره و تصویر در چه فاصله‌ای از شما قرار دارد، دور هست یا نزدیک، اگر نزدیک هست تصویر آن را دور کنید و ببینید احساستان چه تغییری کرد و یا بالعکس.

با همین تمرین بسیار ساده متوجه می‌شوید که چطور تغییر در ساب مدالیته های یک تصویر باعث می‌شود واکنش و احساسات ما نسبت به آن تغییر کند و ما می‌توانیم با استفاده از تکنیک ساب مدالیته تمامی تجربیات ذهنی خود را دست‌کاری کنیم تا احساسات و واکنش‌های ما نسبت به آن‌ها دچار تغییر شود.

نحوه انجام تکنیک ساب مدالیته

یکی از کاربردهای بسیار مؤثر ساب مدالیته ها در ان ال پی تغییر تجربیات ناخوشایندی می‌باشد که ما در مقطعی از زندگی آن را تجربه کرده‌ایم و هنوز با آن‌ها درگیر هستیم و با به خاطر آوردن آن تجربه حالات و احساسات ناخوشایندی در ما ایجاد می‌شود. برای حل کردن چنین مسائلی می‌توانیم از تکنیک ساب مدالیته برای از بین بردن اثرات نامؤثر اتفاقات و خاطرات ناخوشایند استفاده کنیم که ترتیب انجام این تکنیک برای خودتان به‌صورت زیر می‌باشد.

از بین بردن خاطرات و اتفاقات نامطلوب

1- ابتدا خاطره‌ای که اتفاقات نامناسبی را در آن تجربه کرده‌اید و تمایل به تغییر آن دارید را مشخص کنید. مهم نیست زمان اتفاق آن خاطره چه زمانی باشد. می‌تواند برای هر سن و مقطعی از زندگی گذشته شما باشد یا می‌تواند به‌تازگی رخ‌داده باشد.

2- به آن خاطره فکر کنید و ازلحاظ ذهنی از بین عدد 1 تا 10 برای آن عددی در نظر بگیرید به‌طوری‌که عدد 1 کمترین و 10 بیشترین شدت را نشان می‌دهد.

3- به آن اتفاق نامطلوب فکر کنید و سعی کنید تصویر آن را در ذهن خود مجسم کنید و بعدازاینکه توانستید تصویر آن اتفاق و لحظه ناخوشایند را تصور کنید به ترتیب تغییرات زیر را در تصویر به وجود آورید.

• در ابتدا ببینید که آیا خودتان هم در تصویر هستید و کاملاً خود را با آن تصویر احساس می‌کنید یا اینکه از بیرون دارید به آن تصویر نگاه می‌کنید. اگر در داخل تصویر قرار دارید سعی کنید به‌صورت ذهنی تصور کنید از تصویر خارج می‌شوید و از بیرون به آن نگاه می‌کنید. بعد از بیرون آمدن و ایجاد این تغییر ببینید آیا احساس بهتری دارید؟ اگر حس بهتری از داخل تصویر بودن دارید به سمت مراحل بعد تکنیک بروید و اگر با بیرون آمدن حس بهتری ندارید دوباره وارد تصویر شوید و به سراغ ادامه تکنیک بروید؛ و اگر بیرون تصویر بودید نیز همین مراحل را انجام دهید یعنی به داخل تصویر بروید و احساس خود را چک کنید و ببینید در کدام حالت حس بهتری داشتید.
• بعد از مرحله بالا دقت کنید و ببینید خاطره شما به شکل یک تصویر ثابت می‌باشد یا یک فیلم متحرک. اگر تصویر ثابت بود به فیلم تبدیلش کنید و ببینید احساس بهتری دارید و اگر حس بهتری داشتید به سراغ تغییر کیفیت بعدی بروید و اگر حس بهتری نداشتید دوباره آن را به فیلم تبدیل کنید و به مرحله بعد بروید.

نکته مهم در تغییر همه این کیفیت‌ها تغییر معکوس می‌باشد و هر کیفیتی که شناسایی شد عکس آن را انجام می‌دهیم و احساسمان را چک می‌کنیم. حس بهتر در هر تغییر نشانه درست بودن آن تغییر می‌باشد مثلاً اگر فیلم بود به تصویر ثابت تبدیل می‌کنید و احساستان را چک می‌کنید و نکته دیگری که باید مدنظر داشته باشید این است که حتماً مثلاً با کوچک و دور کردن بعضی از تصاویر قرار نیست حس ما بهتر شود بلکه اگر تصاویر نزدیک شوند و حس بهتری دهند ما آن تغییر را انجام می‌دهیم. شاخص و راهنمای ما برای تغییر احساس بهتر می‌باشد؛ که در ادامه سؤالات و تغییرات بعدی را طبق این مراحل طی نمایید.

• ببینید آیا تصویر شما رنگی است یا سیاه‌وسفید و بعد از شناسایی طبق بالا عمل کنید.
• ببینید آیا تصویر شما کوچک یا بزرگ است و بعد از شناسایی تغییرات لازم را ایجاد کنید.
• ببینید آیا تصویر شما دور یا نزدیک است و بعد از شناسایی تغییرات لازم مثل مراحل قبل را ایجاد نمایید.
• ببینید آیا تصویر شما دارای یک قاب و چارچوب است یا بدون قاب می‌باشد و بعد از شناسایی هرکدام تغییر معکوس را انجام دهید و با چک کردن احساس به سمت تغییر بعدی بروید.
• ببینید آیا تصویر شما تخت و دوبعدی هست یعنی فقط طول و عرض دارد و یا برجسته و سه‌بعدی هست و دارای طول و عرض و عمق نیز می‌باشد و پس از شناسایی تغییر معکوس را انجام دهید و احساستان را چک کنید و در صورت بهتر شدن احساستان بعد از تغییر هر کیفیت به سمت مرحله بعد بروید و اگر بعد از هر تغییری احساس بهتری نداشتید کیفیت را به همان قبلی بازگردانید.
• ببینید آیا در آن تصویر و خاطره صدایی وجود دارد یا نه. اگر صدایی وجود داشت آن صدا را صامت کنید یا به‌جای آن‌یکی از آهنگ‌های موردعلاقه خود را روی آن بگذارید و ببینید احساس بهتری دارید یا نه و اگر از این تغییر احساس بهتری داشتید به سمت مرحله بعد بروید و اگرنه همان صدای قبلی را به تصویر برگردانید.

4- در آخرین مرحله دقت کنید و ببینید آیا در تصویر و خاطره خود فرد یا افراد و چیزی دارید که برای شما ارزشمند باشند اگر چیز ارزشمندی در آن تصویر و خاطره وجود دارد می‌توانید آن تصویر را روی یک دیوار سفید بگذارید و با یک فرچه رنگ زنی، رنگ سفید روی آن بزنید و این‌قدر ازلحاظ ذهنی رنگ سفید را روی تصویر بکشید تا همرنگ دیوار شود یا می‌توانید آن را به یک بالن ببندید و رها کنید تا به سمت آسمان‌ها و دوردست‌ها برود تا جایی که از دید شما محو گردد.

و اگر در تصویر چیز ارزشمندی نداشتید می‌توانید برای از بین بردن تصویر تجسم کنید یک شمع در مقابل شما روشن است و با دست تصویر خود را بگیرید و گوشه‌ای از آن تصویر را روی شعله شمع بگیرید تا آن تصویر آتش بگیرد و هم‌زمان تصور می‌کنید آتش تمام تصویر را می‌سوزاند و فقط خاکستری از عکس روی زمین باقی می‌ماند و سپس تجسم می‌کنید نسیمی می‌وزد و تمامی این خاکسترها را با خود می‌برد و محو می‌کند و همه‌جا تمیز می‌شود و سپس چشم خود را باز می‌کنید و از ایجاد این تغییر و احساسات خوبی که برای شما ایجادشده لذت می‌برید.

5- در این مرحله یک تست انجام دهید و دوباره به آن خاطره و تصویر نامطلوب فکر کنید و ببینید از بین 1 تا 10 چه نمره‌ای به آن می‌دهید. پس از دادن نمره به آن، نمره موردنظر را با نمره مرحله دو مقایسه کنید تا متوجه تأثیر پرقدرت تکنیک ساب مدالیته شوید.

خلاصه مطلب:

واکنش ما در برابر هر یک از خاطراتمان در گذشته متفاوت است. گاهی با فکر به یک خاطره احساس خوبی داریم و گاهی احساس نامناسبی را در این باره تجربه می‌کنیم، اما اثر برخی خاطرات در ذهن بسیار پایدارتر از خاطرات دیگر است و از شدت بیشتری برخوردارند. مدالیته ها و ساب مدالیته ها در ان ال پی به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم اثرات و شدت برخی از خاطرات نامناسب که در گذشته برایمان رخ داده و هنوز درگیر احساس نامطلوب آن خاطره هستیم را از بین ببریم و در نتیجه واکنشی نسبت به آن خاطره نداشته باشیم. تکنیک قدرتمند ساب مدالیته ابزاری است که ان ال پی آن را در اختیار ما قرار داده است و از این ابزار برای از بین بردن احساس نامطلوب ناشی از خاطرات گذشته خود بهره کافی را ببرید.