با کشف مدل سازی در NLP دریچه جدیدی به روی بشر باز شد و زندگی او را به بعد دیگری از حیات هدایت کرد تا بتواند در زمان طول عمر خود ابعاد بیشتری از این جهان را تجربه کند و به مسیر زندگی و تغییراتش سرعت، کیفیت، لذت و راحتی بیشتری ببخشد. در ادامه با ماهیت مدل سازی در NLP که بیشتر توسط بنیانگذاران این رشته و رابرت دیلتز گسترش پیدا کرده است آشنا می‌شوید.
مفهوم مدل سازی در NLP
یکی از مفاهیم مهم و اثربخش در ان ال پی مدل سازی می‌باشد. ما به‌صورت تخصصی به مدل سازی در NLP می‌پردازیم و به دنبال کشف ساختارهای ذهنی و مغزی و ساختارهای فیزیکی و جسمی افراد برجسته و موفق هستیم چراکه ان ال پی معتقد است سیستم عصبی تمام انسان‌های جهان مانند هم می‌باشد و هرکسی به هر نقطه‌ای در هر زمینه‌ای دست پیدا کرده است ما نیز قادریم به آن نقطه برسیم اگر بدانیم آن افراد چه نوع مدل‌های ذهنی در آن زمینه داشتند یا دارای چه باورها و ارزش‌ها و مهارت‌ها و رفتارهایی هستند که به‌صورت متفاوت اندیشه و احساس می‌کنند و زمانی که ما توانستیم مانند آن‌ها فکر، احساس و عمل کنیم قادریم نتایج آن‌ها را در زندگی خود تجربه کنیم.
در مدل سازی در NLP الگو و مدل به چه معناست؟
زمانی که ما در مدل سازی در NLP از مدل یا الگو صحبت می‌کنیم منظورمان نوع تفکر و حس افراد و ژست‌های فیزیکی خاصی است که برای یک کار انجام می‌دهند چراکه ما برای انجام تمامی رفتارهای خود بر اساس مدلی در ذهن و مغز عمل می‌کنیم و رفتارهای بیرونی که به‌صورت کلامی و غیرکلامی در ما بروز می‌کند فقط حاصل و خروجی پردازش‌های ذهن و مغز می‌باشد. اگر به تازگی با ان ال پی آشنا شدید برای آشنایی بیشتر مقاله NLP چیست را مطالعه فرمایید.
ما مدل‌های ذهنی و مغزی که از انواع سوژه‌های ذهنی و نورون‌ها و ارتباطاتشان شکل‌گرفته‌اند و احساسات و تفکرات و یک ژست فیزیکی خاصی را در ما ایجاد می‌کنند به‌عنوان مدل در ان ال پی می‌شناسیم و برای کشف مدل‌های ذهنی متعالی و مدل‌سازی آن‌ها این ابعاد را موردمطالعه قرار می‌دهیم. برای درک بهتر سوژه‌های ذهنی و انواع آن مقاله ذهن چیست را مطالعه کنید.
شما در نظر بگیرید یک فردی در زمینه آموزش ان ال پی بسیار موفق عمل می‌کند. ما زمانی که بخواهیم این فرد را مدل کنیم به دنبال نحوه احساس کردن و تفکر این فرد و ژست‌های فیزیکی خاصی که در هنگام آموزش خود دارد می‌رویم و بررسی می‌کنیم فرد زمانی که بهترین عملکرد خود را در آموزش انجام می‌دهد چگونه با بهره‌گیری از حواس پنجگانه خود ساختارها و رفتارهایی را در سطح زبان کلامی یا همان گفتارش و در سطح زبان غیرکلامی یا فیزیولوژیش نشان می‌دهد.
ما با مطالعه و شناسایی این کدهای ذهنی و فیزیکی با استفاده از روش‌های موردنظر برای مدل سازی در NLP قادریم رفتارهای کلامی و غیرکلامی این فرد را استخراج و مدل‌سازی کنیم و سپس آن مدل را برای خود اجرا کنیم و درزمینهٔ ذهن و مغز و ضمیر ناخودآگاه خود قرار دهیم تا همان نتیجه و خروجی یا حتی بهتر از آن را بگیریم. در مقاله ضمیر ناخودآگاه چیست می‌توانید توضیحات کامل‌تری در رابطه با ناخودآگاه را مطالعه کنید.
طبیعت بهترین معلم برای مدل سازی در NLP
آیا تابه‌حال به این اندیشیده‌اید که تمامی دستاوردها و اختراعاتی که بشر در همه زمینه‌ها خلق کرده از کجا آمده است. اگر امروز ما با استفاده از هواپیماهای غول‌پیکر به هرکجا که می‌خواهیم در مدت‌زمان کوتاهی سفر می‌کنیم به علت این است که برادران رایت روزی با الهام گرفتن از پرواز پرندگان به دنبال اختراع و خلق وسیله‌ای بودند تا انسان هم بتواند بر فراز آسمان‌ها پرواز کند و یا اگر ما زیردریایی‌های عظیم را در اعماق اقیانوس‌ها به حرکت درمی‌آوریم آیا از شنا کردن موجودات دریایی الهام و الگو نگرفته‌ایم.
باکمی دقت و تمرکز به اطراف خود متوجه می‌شوید که بشر میزان زیادی از دستاوردهای خود را با الگو و مدل برداری کردن از نظام طبیعت ساخته است و اینجاست که متوجه می‌شویم پایه شکل‌گیری نظام هستی مبتنی بر الگو و ساختاری بوده است و نظام وجود انسان و رفتارهایی که از او سر می‌زند نیز تابعیتی از مدل‌هایی دارد که بر اساس سبک زندگی خود آن‌ها را برای خودساخته است و ما در مدل سازی در NLP امروزه قادر هستیم تمامی مدل‌هایی که اثربخش نبوده و خروجی‌ها و نتایج درستی در زندگی ما ندارند را کشف و در نحوه ساختار این مدل‌ها تغییرات اساسی را ایجاد کنیم.
عوامل مهم در شکل‌گیری مدل‌ها و الگوهای ذهنی و مغزی
تمامی مدل‌های ذهنی ما که از باورها و ارزش‌ها، مهارت‌ها و توانمندی‌ها و رفتارهای مختلف ما شکل‌گرفته است از زمان تولد شروع به ایجاد شدن کرده است. ما از زمانی که پا به این جهان می‌گذاریم با مدل گرفتن از دیگران شروع به راه رفتن می‌کنیم، با مدل برداری است که ما می‌توانیم حرف زدن را یاد بگیریم و خیلی از رفتارهایی که ما انجام می‌دهیم ناشی از مدل گرفتن از دیگران بوده و ما به‌صورت ناخودآگاه و خودکار در حال ساختن مدل‌هایی از جهان اطراف خود می‌باشیم.
به‌عنوان‌مثال الان که شما در حال خواندن این مطلب هستید برای لحظه‌ای فکر کنید و ببینید که از کجا خواندن را آموخته‌اید. قطعاً جواب شما یادگیری است و باکمی فکر متوجه می‌شوید شما برای خواندن و نوشتن مدل‌هایی را از معلمان و آموزگاران خود گرفته‌اید و بر اساس همان مدل‌ها رفتارها و عملکردهایی را انجام می‌دهید. که در ان ال پی ما می‌خواهیم این فرایند را به‌صورت آگاهانه انجام دهیم و برای این کار باید ابتدا بدانیم نحوه شکل‌گیری و عواملی که در شکل‌گیری مدل‌های ذهنی و مغزی ما تأثیر دارند چه عواملی هستند که در ادامه شما با مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری مدل‌های ذهنی و مغزی خود در مدل سازی در NLP آشنا می‌شوید.
1- خانواده
اولین جایی که ما پس از دوران تولد مدل‌های خود را ازآنجا می‌گیریم خانواده است. در خیلی از اوقات شرایط مالی، ارتباطی و جسمی ما شباهت‌های زیادی به خانواده دارد به‌عنوان‌مثال فردی که در خانواده‌ای بزرگ‌شده باشد که پدر خانواده رفتارهای بسیار سخت و تعصبی را داشته باشد و آن‌ها را جزئی از شخصیت مرد بداند آن فرد نیز ممکن است در زندگی خود با همسر و فرزندانش رفتاری مانند پدرش بکند.
در خیلی از اوقات می‌بینید که افراد شغل‌های والدین خود را در پیش می‌گیرند حتی بااینکه علاقه‌مند به آن نیستند و تمامی این‌ها به خاطر مدل‌هایی است که ما در طول زندگی در کنار خانواده آن‌ها را دریافت و در زندگی و فعالیت‌های خود تجربه می‌کنیم. البته استثنائات زیادی نیز وجود دارد که افراد با تغییر مدل‌ها و باورهای خود نتایجی متفاوت‌تری از خانواده خود گرفته‌اند. درنتیجه اولین نظام شکل‌دهنده‌ی الگوها و مدل‌های ذهنی ما خانواده و ورودی‌ها و اطلاعاتی است که ما از آن‌ها دریافت کرده‌ایم.
2- دوستان
دوستان ما به‌شدت در شکل‌گیری مدل‌های ذهنی ما در مدل سازی در NLP نقش دارند. خیلی از اوقات ما رفتارها و حتی نوع پوششی و کلامی که به کار می‌بریم از دوستان خود مدل گرفته‌ایم و اگر ما دوستی را داشته باشیم که از نظر ما یک فرد بهتر از ماست و رفتارهای جالبی دارد حتی اگر رفتارهایش درست نباشند تمایلی بسیاری برای مدل برداری از او داریم و شبیه شدن با او یعنی رسیدن به رفتارهایی که از او سر می‌زند و ما نیز دوست داریم آن رفتارها را داشته باشیم و انجام دهیم.
3- محیط و اجتماع
محیط یک عامل بسیار مهم در شکل‌دهی مدل‌های ذهنی ما می‌باشد. قطعاً فردی که در یک محیط نامناسب و پر از تنش بزرگ‌شده باشد با فردی که در یک محیط سالم و آرام بزرگ‌شده باشد باهم در سطح رفتاری تفاوت‌های بسیاری دارند. منظور از محیط تمامی محیط‌ها می‌باشد مانند محله‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم. مدرسه‌ای یا دانشگاه و محیط‌های آموزشی مختلفی که در آن آموزش می‌بینیم، محیط‌های کاری مثل یک شرکت، دفتر، مغازه، کارخانه و … یا محیط خانوادگی که ما در آن قرار داریم و حتی یک اجتماع می‌تواند در قالب محیطی باشد که ما از آن الگو و مدل‌های خود را می‌سازیم.
4- فرهنگ حاکم بر محیط و اجتماع
یکی دیگر از عوامل بسیار مهم شکل‌گیری مدل‌های ذهنی در مدل سازی در NLP فرهنگ‌ها حاکم بر محیط‌ها و اجتماعی است که ما در آن قرار داریم. به‌عنوان‌مثال فردی که در یک فرهنگ بزرگ‌شده و آن فرهنگ تحصیلات را عاملی برای ارزشمندی و موفقیت در نظر می‌گیرد اگر این فرد تحصیل کند ممکن است به موفقیت برسد و اگر تحصیلات نداشته باشد ممکن است تحت تأثیر این مدل فرهنگی به موفقیت‌های لازم در زندگی نرسد و نداشتن تحصیلات را محدودیتی برای رسیدن به خیلی از خواسته‌هایش بداند درصورتی‌که می‌تواند بدون این موضوع نیز به خواسته‌های خود برسد.
5- مذهب
یکی از عواملی که باعث شکل‌گیری مدل‌های ذهنی‌مان می‌شود مذهبی است که داریم و یا حتی ممکن است مکاتب مختلفی که شکل می‌گیرند بر مدل‌های افرادی که آن را انتخاب می‌کنند تأثیر می‌گذارند؛ مانند اینکه ما مسلمانان اعتقاد داریم نمازخواندن برکات زیادی برای ما دارد و فردی مسیحی عبادت در کلیسا را مسیر بهره‌مندی و رسیدن به تعالی می‌داند.
6- رسانه‌ها
امروزه رسانه‌ها یکی از عوامل هستند که به‌شدت بر روی مدل‌های ذهنی افراد در تمامی زمینه‌ها تأثیر می‌گذارند مثل فردی که یک نوع پوشش خاص را در اینستاگرام می‌بیند و خود را به همان شکل درمی‌آورد یا خیلی از موضوعاتی که ما در روابطمان با یک جنس مخالف تجربه می‌کنیم از مدل‌هایی می‌باشد که ما در سریال‌ها و فیلم‌های عاشقانه دیده‌ایم که اکثراً مدل‌هایی که ما از رسانه‌هایی مثل تلویزیون، ماهواره، تلگرام، اینستاگرام و … گرفته‌ایم مدل‌ها و الگوهای بسیار محدودکننده و نا مؤثر می‌باشند.
7- سیستم‌های آموزشی و آموزگاران
اگر بخواهیم یک نگاه کلی در مدل سازی در NLP داشته باشیم تمامی عواملی که در بالا ذکر شد جزئی از سیستم‌های آموزشی می‌باشند که یادگیری‌ها و مدل‌های ذهنی ما را شکل می‌دهند. در نگاهی تخصصی‌تر می‌توان سیستم‌های آموزشی را مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها و تمامی آموزگاران و اساتیدی دانست که در نحوه شکل‌گیری مدل‌های ما بسیار تأثیرگذار بوده‌اند مثل فردی که از معلم خود می‌آموزد باسواد بودن راهی است به‌سوی موفقیت.
تأثیر مدل سازی در NLP بر زندگی انسان
ان ال پی با کشف مدل‌سازی به بشر خدمتی بسیار بزرگ کرده که او می‌تواند با مدل سازی در NLP سرعت زندگی و دستاوردهای خود را افزایش بدهد. زمانی که ما ابزارهایی را داریم که به سمت افراد موفق جهان در تمامی زمینه‌ها مثل سلامتی، مالی، معنوی، روابطی و … برویم و مدل‌های آن‌ها را استخراج و مدل‌سازی کنیم قطعاً مسیری که آن‌ها در طی مدت طولانی برای رسیدن به آن موفقیت طی کرده‌اند را ما با مدل‌سازی در مدت‌زمان کوتاه‌تری طی می‌کنیم و از این طریق بشر می‌تواند زندگی خود را بهینه کند.
دیگر نیازی نیست ما وقت خود را صرف آزمون‌وخطا برای دستیابی به اهداف کنیم بلکه با اصول و مراحل مدل سازی در NLP می‌توانیم موفقیت‌ها را در تمامی جنبه‌ها مدل‌سازی کنیم چراکه هر موفقیت و تحولی از مدلی ذهنی و مغزی سرچشمه می‌گیرد و ان ال پی به دنبال سرچشمه‌های متعالی در وجود انسان می‌باشد.
یکی از بهترین کاربردهای مدل سازی در NLP هنگامی است که شما در زندگی رسالت و عشق و علاقه خود را می‌شناسید و می‌توانید با الگو گرفتن از افرادی که قبلا مسیر رسالت شما را پیموده‌اند مسیر موفقیت خود در این زمینه را گسترش داده و با تجربیات و باورهای درست‌تری سریع‌تر به مقصد برسید. برای پیدا کردن و کشف رسالت شخصی خود می‌توانید مقاله کشف رسالت شخصی را نیز مطالعه کنید.
مراحل مدل سازی در NLP
مدل‌سازی در NLP مراحل و انواع مختلفی دارد که در اینجا توضیحات و نگاه کاملی از مراحل مدل سازی در NLP بیان می‌کنم تا روند شکل‌گیری و خلق یک الگو برای شما ملموس‌تر شود و بدانید نگاه کلی ان ال پی در رابطه با الگوهای ذهنی افراد موفق و برجسته چیست.
1- استخراج کردن مدل ذهنی موردنظر
در اولین گام از الگو برداری و مدل سازی در NLP ما ساختارها و مدل‌های ذهنی که مدنظرمان هست را از یک فرد موفق در آن زمینه با تکنیک‌هایی استخراج می‌کنیم؛ که به‌طورکلی رفتارها و ساختارهای کلامی و غیرکلامی در این بخش مطالعه، بررسی و استخراج می‌شوند.
2- مدل‌سازی و طراحی الگوی استخراج‌شده
در قسمت دوم با ابزارهای موردنظر مدل‌های موفقی را که استخراج کرده‌ایم طراحی و مدل سازی می‌کنیم. طراحی کردن نیز نیاز به ابزارها و روش‌هایی دارد که بیشتر در دوره‌های پیشرفته ان ال پی مطرح می‌شود و نیاز به پیش‌زمینه دارد.
3- نصب مدل استخراج‌شده در ضمیر ناخودآگاه
در این قسمت مدل طراحی و خوش‌فرم شده مراحل قبل را با استفاده از ابزارها و راه‌های مشخصی در ضمیر ناخودآگاه قرار می‌دهیم تا در نظام تحقق جهان قرار بگیرد. نصب مدل‌ها و الگوهای طراحی شده نیازمند مهارت و شناخت است که دوستان باید تمامی این نکات را در دوره‌های تخصصی و پیشرفته یاد بگیرند.
4- ارزیابی مدل نصب‌شده
در قسمت آخر مدلی را که در ناخودآگاه نصب‌کرده‌ایم مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و چک می‌کنیم مدل نصب‌شده آیا با ساختارهای ذهن و مغز ما همخوانی لازم را دارد یا نه، هرچند که در مراحل قبل ما مدل‌ها را بر اساس سیستم ذهنی و مغزی خودمان طراحی می‌کنیم و این مرحله صرفاً برای تست آخر و اطمینان از درست انجام شدن مراحل قبلی می‌باشد.
توجه داشته باشید مراحل چهارگانه بالا توضیحات کلی در مورد مدل سازی NLP می‌باشند و تمامی این مراحل دارای ابزارها و تکنیک‌های مشخصی می‌باشند که در مباحث پیشرفته مدل سازی در NLP با آن‌ها آشنا می‌شوید.
مدل سازی ساده و ابتدایی
در ان ال پی روش‌های مؤثر و متفاوتی برای مدل برداری وجود دارد که برای شروع ابتدا مدل برداری ساده و قواعد مربوط به آن را می‌آموزیم که بیشتر برای یادگیری یک رفتار یا موضوعی و حل یک مسئله استفاده می‌گردد؛ که مراحل انجام یک مدل برداری ساده در ادامه بیان خواهد شد.
1- در گام اولین باید بدانیم که یکی از مهم‌ترین اصول در مدل‌سازی این هست که ما باید بدانیم دقیقاً چه می‌خواهیم و انگیزه‌های ما برای این کار چیست و می‌خواهیم برای چه منظوری مدل برداری کنیم. به یاد داشته باشیم که مدل خود را باید به‌صورت دقیق و مشخص تعریف کنیم که چه شخصیتی است و حتماً برای او یک نام داشته باشیم و توجه داشته باشیم که مدلی که انتخاب می‌کنیم باارزش‌های ما سازگار باشد. شخصیت‌های مجهول یا رؤیایی نمی‌توانند مدل خوبی باشند مگر آن‌که یک شناسایی کاملاً دقیق از آن‌ها داشته باشیم؛ یعنی بتوانیم این مدل را دقیق توصیف کنیم و سعی کنید مدل برداری و خصوصیات مدل موردنظر خود را روی یک کاغذ بنویسید.
2– در این مرحله خواسته و هدفی که داریم و یا اگر در وضعیت مسئله‌ای قرار داریم که نیازمند مدل برداری و مدل‌سازی در آن هستیم را به‌صورت دقیق مشخص می‌کنیم. (دقیقاً بدانیم چه چیز و مدلی را می‌خواهیم). مثلاً نیاز داریم مهارت بازاریابی و فروش یا سخنرانی را یاد بگیریم.
3– یک مدل و فردی را که فکر می‌کنیم در وضعیتی که ما در آن قرار داریم یا می‌خواهیم در آن قرار بگیریم، می‌تواند موفق عمل کند یا قبلاً آن وضعیت را پشت سر گذشته و موفق عمل کرده را مشخص و شناسایی می‌کنیم؛ که این شخصیت می‌تواند واقعی یا داستانی باشد ولی بهتر است گزینه‌ای واقعی باشد تا باورپذیری مغز ما و مدل برداری راحت‌تر انجام شود.
4– در گام بعدی فقط رفتار موردنظری که به آن نیاز داریم و می‌خواهیم را از مدل موردنظر، مدل برداری می‌کنیم و به رفتارهای دیگر او کاری نداریم.
5– اگر مدل ما در دسترس بود و امکان ملاقات را با او دارید به‌صورت حضوری با او صحبت کنید و بررسی کنید فرد در شرایط و وضعیتی که شما دارید یا می‌خواهید قرار بگیرید چه احساسی، چه صدایی و چه تصاویری و … و درکل چه رفتارهایی را تجربه می‌کند و شما نیز با همان فعالیت‌ها و ساختارها همان نتیجه را می‌گیرید و اگر در دسترس نبود می‌توانید تمامی این‌ها را از منابع او مانند کتاب‌ها یا فایل‌های صوتی و تصویری و … مدل بگیرید چراکه برای ساخت یک مدل نیازمند اطلاعات موردنیاز او هستیم تا بر اساس آن‌ها عمل کنیم.
6– در این مرحله دو جایگاه روبروی هم بر روی زمین به فاصله یک قدم در نظر می‌گیریم و در جایگاه یک قرار گرفته و با چشم باز یا بسته تصور می کنیم مدل مورد نظر ما در جایگاه دو در حال انجام هدف ما به صورت موفقی است سپس قدم برداشته و در قالب وضعیت مدلی که می‌بینیم قرار می‌دهیم و شروع می‌کنیم تمامی حواس پنجگانه خود را در آن وضعیت پرورش می‌دهیم و می‌بینیم در قالب مدل چه احساساتی، تصاویری و افکاری و … به ذهن وجود ما خطور می‌کند. راه‌حل‌های ارائه‌شده به ما در این وضعیت جواب سؤالات و شرایط دلخواه ماست.
چیزهایی که به ذهن ما خطور می‌کند باید در مرحله اجرا قرار بگیرد و این نکات بیشتر جنبه شهودی محور دارند و ما معتقدیم با قرار گرفتن در قالب آن فردی که مدل است افکار و ایده‌های او توسط ناخودآگاه ما دریافت می‌شود.
خلاصه مطلب:
مدل سازی فرایندی است که ما در زندگی همواره به صورت ناخودآگاه استفاده می‌کنیم و دانستیم که بیشترین مدل‌برداری‌های ما در زندگی از طرف خانواده، دوستان، محیط و اجتماع، فرهنگ، رسانه‌ها و سیستم‌های آموزشی می‌باشد. با کاربرد صحیح مدل سازی می‌توانیم به تمامی دستاوردها و موفقیت‌هایی که دیگران در زندگی خود تجربه کرده‌اند دست پیدا کنیم و از این طریق فرایندهای زندگی خود را بهینه سازیم و در مدت زمان کوتاه‌تری شعاع بیشتری از این جهان را تجربه کنیم.
با سپاس از شما که نظرات خود را در مورد این مطلب برای ما ارسال می‌کنید و به تهیه و تولید محتوایی باکیفیت‌تر به ما کمک می‌کنید.
